Gastronomie in de Gers

Armagnac

Evenals Cognac is de herkomstbenaming van Armagnac wettelijk gegarandeerd.

Het productiegebied ligt zo'n 120 km. zuidelijker dan de Charente, meer landinwaarts.

Armagnac was tot de Franse Revolutie de naam van een provincie die nu grotendeels wordt gerekend tot het departement Gers en delen van de departementen Lot-et-Garonne en Landes.

Druivenrassen

Tot 1941 waren druivenrassen, toegelaten voor de distillatie tot Armagnac, niet wettelijk vastgesteld. In oudere lectuur zult u dan ook herhaaldelijk vermeld zien dat het druivenassortiment niet in de wet is omschreven of zelfs dat elke verwijzing daarnaar geheel ontbreekt.

Van de tien, op dit ogenblik in de wet genoemde, zijn er slechts drie belangrijk genoeg om nader aangeduid te worden:

Op de eerste plaats komt dan nog steeds de "folle blanche" (in de Gers ook ten onrechte "picquepoul" genoemd), ook de "ugni blanc" neemt snel in oppervlakte toe.

Als derde komt de "colombard" in aanmerking om met name vermeld te worden.

Productiegebied

Het productiegebied is onderverdeeld in drie herkomstbenamingen, die elk naar kenmerkende eigenschappen worden onderscheiden:

In het westen de "Bas-Armagnac", ook wel Armagnac-noir genoemd
Oostelijk daarvan Ténarèze, half omsloten door
het grootste van de drie Haut-Armagnac ook wel Armagnac-blanc genoemd.

De totale opbrengst Armagnac komt voor 50 procent uit de Bas-Armagnac, 45 procent uit Ténarèze. Slechts 5 procent komt van de Haut-Armagnac.

Bas-Armagnac

geldt als de beste en U zult die onderscheiding ook tegenkomen op etiketten van flessen waarvan de inhoud uitsluitend uit dit deel afkomstig mag zijn. De streek dankt de toevoeging "Noir" (zwart-donker) waarschijnlijk aan de dichte bossen, verspreid over een glooiend terrein. De ondergrond bestaat uit zand en klei, soms kiezel. Hierop gedijt de "folle blanche" erg goed. Ongeveer 10.000 ha., rond de stad Eauze, zijn met wijnstokken beplant. Men karakteriseert het distillaat daarvan als zeer fijn met een geur en een smaak die aan gedroogde pruimen doet denken.

Er bestaat bovendien nog een onderverdeling naar kwaliteit voor Bas-Armagnac namelijk:

Grand Bas-Armagnac (de beste)
Moyen of Fin Bas-Armagnac

en

Petit Bas-Armagnac.

Ténarèze

Deze afzonderlijk benoemde Armagnac doet in de smaak aan gedroogde pruimen denken, zoals ik voor de Bas-Armagnac beschreef. De geur tendeert echter naar bosviooltjes, vriendelijker, minder vol, warm, strelend. Misschien mogen we zelfs stellen dat een Ténarèze meer geschikt is voor de moderne consument.

De tijd van herenkamer, rooksalon, gewichtige gesprekken in een aparte ruimte voor het digestief lijkt voorbij. Daar was de zwaardere, meer geprononceerde Armagnac voor de notabelen op zijn plaats.

De bodem bestaat overwegend uit klei, minder bossen dan in de Bas-Armagnac, vlak land.

Een Ténarèze is eerder op dronk dan beide andere.

In Ténarkze ligt de stad Condom, middelpunt van de handel in Armagnac. Hoofdstad van het departement Gers. Er is ook een Armagnacmuseum.

Haut-Armagnac

Hier komt slechts 5 procent van de totale productie aan Armagnac vandaan. Op een onderlaag van kalk, staan over 500 ha. Druiven aangeplant met recht ter distillatie tot Armagnac.

De "ugni blanc" wint hier snel terrein.

Er staan veel meer rode en witte druiven aangeplant. Zij hebben echter geen recht op de appellatie. Ze komen deels als eenvoudige rode of witte tafelwijnen in de handel, maar ook als tafeldruiven.

Haut-Armagnac mag als appellatie op een etiket voor Armagnac vermeld worden. Er wordt echter zelden van dit recht gebruik gemaakt. Zoals gezegd wordt Haut-Armagnac als de minste van de drie beschouwd, minder fijn.

De Haut-Armagnac wordt ook wel Armagnac-blanc genoemd, naar de witte kalkbodem.

Handel

Ter informatie gebruikt men om de rijpingstijd aan te geven de volgende symbolen:

*******	Drie sterren of drie kroontjes voor Armagnac met minimaal een jaar fust, te rekenen vanaf 1 september volgend op het oogstjaar. Andere aanduidingen voor dit product dat eigenlijk nog maar net op smaak begint te komen zijn: Monopole, Sélection e.d.
V.O.	Very Old
V.S.O.P.	Very Superior Old Pale
Réserve	Voor Armagnac met minstens vier jaar fust.
X.O.	Extra Old, Napoléon, Vieille Réserve. Moeten minimaal vijf jaar gerijpt zijn. Gewoonlijk zijn ze ouder.

Ook is het altijd een interessant avontuur om te kopen van een "bouilleur de cru", de wijnboer, die zijn zelf gekweekte druiven tot wijn verwerkt en distilleert. Dat brengt soms verrassende vondsten. Vooral waar het oude Armagnac betreft, soms wel 20 jaar op fust gerijpt.


	Gebruiksvoorwaarden